Is een expansievat een veiligheidsrelevante beveiliging?

Het antwoord hierop is eenvoudig namelijk; Nee.

Een expansievat is een drukvat dat dient voor het beperken van drukveranderingen in een met vloeistof gevuld systeem.  Een te hoge druk wordt beveiligd met een veiligheidsklep. Het expansievat is vlak na de tweede wereldoorlog uitgevonden door één van de eigenaren van het bedrijf Flamco, een Nederlandse uitvinding dus! Voor die tijd werkte men met open expansievaten, die we nu nog sporadisch tegenkomen bij inspecties.

Iedere wandketel een eigen expansievat?

Bij (grotere) bedrijven waar meerdere ketels stonden opgesteld, ging de machinist de ketels cyclisch wisselen om een gelijktijdigheid van bedrijfsuren te creëren. Men sloot dan één van de ketels af met de handafsluiters. Aangezien deze ketel dan “warm” werd weggezet ontstond er in de ketel door afkoeling een krimp van het water. Om te voorkomen dat deze ketel zou imploderen was er aan de achterzijde van de ketel een zo genaamd “onderdruk” ventiel geplaatst. Om de druk in de ketel weer te vereffenen voordat deze in het vacuümgebied zou raken, met alle gevolgen van dien. Toen na de tweede wereldoorlog de expansievaten in opmars kwamen en steeds meer installaties een gesloten systeem werden, ging men de onderdrukventielen vervangen voor expansievaten. Een onderdrukventiel laat lucht (en dus ook zuurstof) het systeem binnen en dat wil je juist voorkomen.

Tegenwoordig worden ketels niet meer handmatig afgesloten tijdens ketelwisselingen maar met een smoorklep in de aanvoer op de ketel. De druk kan dan via de retour vereffend worden. Ook het gebruik van andere materialen, denk aan gietaluminium en de beperkte inhoud van de wisselaar maakt het gebruik van deze expansievaten overbodig. Bij grotere installaties met plaatstalen vuurgangen zie je dat expansievaten nog op de ketel worden toegepast. De beste plaats voor het expansievat in je systeem is in de retour in “de kont van de pomp”.

Houdt er rekening mee dat de normale vaten een maximale druk aankunnen van 3 bar, heb je een installatie onder in een flatgebouw en een veiligheidsklep van bijvoorbeeld 4 bar, dan dient ook het vat deze druk aan te kunnen.

 

Zijn er voorschriften met betrekking tot expansievaten?

Ja in de NEN 3028 wordt omschreven welke eisen er worden gesteld aan de toepassing van expansievaten. Hierin staat onder andere:

  • “Een cv-installatie moet tijdens bedrijf door een expansieleiding met een of meer drukexpansievaten in geopende verbinding blijven. Als in de installatie een afsluitbaar drukexpansievat is ingebouwd, dan moet de desbetreffende afsluiter zo zijn uitgevoerd dat sluiten hiervan alleen met gereedschap kan geschieden of dat tijdens montage van het vat de afsluiter automatisch wordt geopend.”

Als toevoeging op bovenstaande is in de NEN 3028:2016 (art. 12.2.4) opgenomen:

“Een expansieleiding moet gedimensioneerd worden overeenkomstig de aansluitdiameter van het expansievat.  Indien meer dan één expansievat wordt geplaatst moet de netto doorlaat van de expansieleiding groter dan of gelijk zijn aan de som van de aansluitdiameters van de afzonderlijke expansievaten.”

Op de hoogte blijven?

Regelmatig delen wij kennis en ervaring uit de praktijk op onze website en social media. Zeker weten dat je niets mist?

Ik wil op de hoogte blijven

 

FRANK OOSTENDORP - VAN EMPEL INSPECTIES EN ADVISERING

– Frank Oostendorp